Eliminasyon Diyeti; Nasıl? Neden?

Gıda intoleransları ve hassasiyetleri oldukça yaygındır. Aslında, dünya çapındaki insanların% 2-20’sinin gıda intoleransından muzdarip olabileceği tahmin edilmektedir (1).

Eliminasyon diyetleri, diyet yoluyla gıda intoleranslarını, hassasiyetlerini ve alerjileri belirlemede altın standarttır.

Uygulamada rahatsız edici semptomlara neden olduğu bilinen bazı yiyecekler beslenmeden çıkarılır ve semptomlar gözlenir daha sonra bu yiyeceklere yeniden başlanır.

Eliminasyon Diyeti Nedir?

Bir eliminasyon diyeti, vücudunuzun iyi tolere edemeyeceğinden şüphelendiğiniz yiyecekleri diyetinizden çıkarmayı içerir. Bir süre sonra teker teker bu yiyeceklere başlanarak rahatsız edici semptomların takibi yapılır.

Diyet 5-6 hafta sürer ve hassas bağırsağı, gıda intoleransı veya gıda alerjisi olanların semptomlarına hangi yiyeceklerin katkıda bulunduğunu belirlemelerine yardımcı olmak için kullanılır (2, 3).

Bu şekilde, bir eliminasyon diyeti şişkinlik, gaz, ishal, kabızlık ve mide bulantısı gibi semptomları hafifletebilir.

Vücudunuzun iyi tolere edemeyeceği bir yiyeceği başarıyla belirledikten sonra, gelecekte rahatsız edici semptomları önlemek için onu diyetinizden çıkarabilirsiniz.

Her biri belirli türden yiyecekleri yemeyi veya çıkarmayı içeren birçok eliminasyon diyeti türü vardır.

Bununla birlikte, bilinen veya şüphelenilen bir gıda alerjiniz varsa, o zaman sadece bir tıp uzmanının gözetiminde bir eliminasyon diyetini denemelisiniz. Bir gıda alerjenini yeniden başlatmak, anafilaksi adı verilen tehlikeli bir durumu tetikleyebilir (4, 5 ).

Bir gıda alerjiniz olduğundan şüpheleniyorsanız, bir eliminasyon diyetine başlamadan önce doktorunuza danışın. Alerjinin semptomları arasında döküntüler, kurdeşen, şişme ve nefes almada güçlük bulunur (6).

ÖZET:
Eliminasyon diyeti, vücudunuzun iyi tolere edemeyeceği yiyecekleri belirlemenize yardımcı olan ve onları diyetinizden çıkaran kısa süreli bir diyettir.

Nasıl çalışır?

Bir eliminasyon diyeti iki aşamaya ayrılır: eliminasyon ve yeniden giriş.

Eliminasyon Aşaması

Eliminasyon aşaması, semptomlarınızı tetiklediğinden şüphelendiğiniz yiyecekleri kısa bir süre, tipik olarak 2-3 hafta süreyle çıkarmayı içerir.

Vücudunuzun tahammül edemeyeceğini düşündüğünüz yiyecekleri ve rahatsız edici semptomlara neden olmasıyla bilinen yiyecekleri diyetten kaldırır.

Bu gıdalardan bazıları fındık, mısır, soya, süt ürünleri, turunçgiller, patlıcangiller, buğday, glüten içeren yiyecekler, yumurta ve deniz ürünlerini içerir (7).

Bu aşamada, belirtilerinizin yiyeceklerden mi yoksa başka bir şeyden mi kaynaklandığını belirleyebilirsiniz. Gıdaları 2-3 hafta çıkardıktan sonra belirtileriniz hala devam ediyorsa, belirtilerin gıdalarla ilgili olamayacağını düşünmekte fayda vardır.

Yeniden Giriş Aşaması

Bir sonraki aşama, atılmış yiyecekleri yavaşça diyetinize geri getirdiğiniz yeniden giriş aşamasıdır.

Semptomlar aranırken her bir gıda grubu 2-3 gün içinde ayrı ayrı verilmelidir. İzlenecek bazı belirtiler şunlardır:

Döküntüler ve cilt değişiklikleri
Eklem ağrısı
Baş ağrısı veya migren
Yorgunluk
Uyumakta zorluk
Nefes almada değişiklikler
Şişkinlik
Mide ağrısı veya krampları
Bağırsak alışkanlıklarında değişiklikler

Bir yiyecek grubunu yeniden tanıttığınız dönemde kesilen yiyecekleri teker teker diyete katıp belirtilerin ortaya çıkılıp çıkılmadığı gözlenir. Eğer belirti olmazsa diğer bir yiyecek gurubuna geçilir, eğer belirti çıktıysa sıkıntı yaratan yiyecek gurubunu tespit ettiğinizi varsayabilirsiniz.

Eliminasyon dahil tüm süreç kabaca 5-6 hafta sürer.

Birçok besin grubunu ortadan kaldırmayı planlıyorsanız, doktorunuzdan veya bir diyetisyenden tavsiye alın. Çok fazla besin grubunu diyetinizden kaldırmak beslenme eksikliğine neden olabilir.

ÖZET:
Eliminasyon diyeti, rahatsızlığa neden olduğunu düşündüğünüz yiyecekleri beslenmenizden çıkararak yapılır. Ardından semptomları oluşu oluşmadığını kontrol ederek tek tek yeniden beslenmeye katılır.

Eliminasyon Diyetinde Ne Yiyemezsiniz?

En iyi eliminasyon diyetleri en kısıtlayıcı olanlardır.

Eleme aşamasında ne kadar çok yiyecek çıkarırsanız, hangi yiyeceklerin rahatsız edici semptomları tetiklediğini keşfetme olasılığınız o kadar artar.

Eliminasyon aşamasında genellikle çıkarılan yiyecekler şunları içerir:

Turunçgiller: Portakal ve greyfurt gibi turunçgillerden uzak durun.
Nightshade sebzeleri: Domates, biber, patlıcan, beyaz patates, kırmızı biber ve kırmızı biber gibi abur cuburlardan kaçının.
Kuruyemiş ve tohumlar: Tüm kabuklu yemişleri ve tohumları ortadan kaldırın.
Baklagiller: Fasulye, mercimek, bezelye ve soya bazlı ürünler gibi tüm baklagilleri ortadan kaldırın.
Nişastalı yiyecekler: Buğday, arpa, mısır, kavuzlu buğday, çavdar, yulaf ve ekmekten kaçının. Ayrıca glüten içeren diğer yiyeceklerden de kaçının.
Et ve balık: İşlenmiş etler, şarküteri ürünleri, sığır eti, tavuk, domuz eti, yumurta ve kabuklu deniz ürünlerinden uzak durun.
Süt ürünleri: Süt, peynir, yoğurt ve dondurma dahil tüm süt ürünlerini ortadan kaldırın.
Yağlar: Tereyağı, margarin, hidrojene yağlar, mayonezden kaçının.
İçecekler: Alkol, kahve, siyah çay, soda ve diğer kafein kaynaklarından uzak durun.
Baharatlar ve çeşniler: Soslardan, çeşnilerden ve hardaldan kaçının.
Şeker ve tatlılar: Şeker (beyaz ve kahverengi), bal, akçaağaç şurubu, mısır şurubu ve yüksek fruktozlu mısır şurubu, agav nektarı, tatlılar ve çikolatadan uzak durun.
Bu listede olmayan diğer yiyeceklerin sizi rahatsız ettiğinden şüpheleniyorsanız, bunları da çıkarmanız şiddetle tavsiye edilir.

ÖZET:
İyi bir eliminasyon diyeti çok kısıtlayıcıdır, bu da mümkün olduğunca çok sayıda tetikleyici gıda belirlemenize yardımcı olur.

Eliminasyon Diyetinde Ne Yiyebilirsiniz?

Bir eliminasyon diyeti çok kısıtlayıcı olsa da, sağlıklı ve lezzetli yemekler yapmaya yetecek çeşitlilik vardır.

Yiyebileceğiniz bazı yiyecekler şunları içerir:

Meyveler: Turunçgiller hariç çoğu meyve.
Sebzeler: Patlıcangiller hariç çoğu sebze.
Tahıllar: Pirinç ve karabuğday dahil.
Et ve balık: Hindi, kuzu eti, yabani av ve somon gibi soğuk su balıkları.
Süt yerine kullanılan ürünler: Hindistan cevizi sütü ve şekersiz pirinç sütü içerir.
Yağlar: Soğuk preslenmiş zeytinyağı, keten tohumu yağı ve hindistancevizi yağı.
İçecekler: Su ve bitki çayları.
Baharatlar, çeşniler ve diğerleri: Karabiber, taze otlar ve baharatlar (kırmızı biber ve paprika hariç) ve elma sirkesi dahil.
Bu kısıtlayıcı aşamada yeni tarifleri denemek diyete uyum açısından avantaj sağlar. Yeni tarifler tasarlamayı ve yemeklerinize lezzetli bir tat katmak için otlar ve baharatlarla denemeler yapmayı deneyin.

ÖZET:
Eliminasyon diyetleri kısıtlayıcı olsa da, sağlıklı ve lezzetli yemekler yapmak için hala birçok yiyecek seçeneği vardır.

Diğer Eliminasyon Diyetleri

Yukarıda açıklanan geleneksel eliminasyon diyetinin yanı sıra, birkaç başka tür eliminasyon diyetleri vardır.

Düşük FODMAP diyeti: Bazı insanların sindiremediği kısa zincirli karbonhidratlar olan FODMAP’leri kaldırır.
Az yenen gıda eliminasyon diyeti: Düzenli olarak yemediğiniz yiyeceklerin bir kombinasyonunu yemeyi içerir.
Nadir yiyecekleri eliminasyon diyeti: Az yenen diyetine benzer, ancak belirtilerinizi tetikleme olasılığı daha düşük olduğu için yalnızca nadiren yediğiniz yiyecekleri yiyebilirsiniz. Nadir bir gıda diyetindeki yaygın yiyecekler arasında tatlı patates, karabuğday ve yıldız meyvesi bulunur.
Oruç eliminasyon diyeti: Beş güne kadar sadece su içmeyi ve ardından yiyecek gruplarını yeniden başlatmayı içerir. Bu tür bir diyet, sağlığınız için tehlikeli olabileceğinden yalnızca doktorunuzun izni ile yapılmalıdır.
Diğer eliminasyon diyetleri: Bunlar arasında laktozsuz, şekersiz, glütensiz ve buğdaysız diyetler bulunur.

ÖZET:
Düşük FODMAP diyeti, az sayıda gıda diyeti, nadir yiyecekler diyeti, oruç ve daha fazlası dahil olmak üzere birçok farklı eliminasyon diyeti türü vardır.

Eliminasyon Diyetinin Faydaları

Eliminasyon diyetleri, hangi yiyeceklerin rahatsız edici semptomlara neden olduğunu keşfetmenize yardımcı olur, böylece bunları diyetinizden çıkarabilirsiniz.

Bununla birlikte, bir eliminasyon diyetinin aşağıdakiler dahil birçok faydası vardır:

1-İrritabl Bağırsak Sendromu Belirtilerini Azaltabilir

İrritabl bağırsak sendromu (IBS), dünya çapında insanların% 10-15’ini etkileyen çok yaygın bir bağırsak bozukluğudur (8).

Diyeti uygulayanların çoğu, bir eliminasyon diyetinin şişkinlik, mide krampları ve gaz gibi IBS semptomlarını iyileştirdiğini fark eder.

Bir çalışmada, IBS’li 150 kişi, ya tetikleyici yiyecekleri dışlayan bir eliminasyon diyetini ya da aynı sayıda yiyeceği dışlayan ancak rahatsız semptomlarla bağlantılı olanları hariç tutan sahte bir eliminasyon diyetini izledi.

Gerçek eliminasyon diyetini uygulayan kişiler semptomlarını% 10 azalttı ve diyete en iyi uyanlar semptomları% 26’ya kadar azalttı (9).

İrritabl bağırsak sendromu için eliminasyon diyeti uygularken L-Glutamine kullanımı enflamtuar sitokinlerin salınımını azaltması nedeniyle bağırsak duvarının daha hızlı düzenlenmesini sağlayarak katkı sağlayabilir(25).

2-Eozinofilik Özofajiti Olan İnsanlara Yardımcı Olabilir

Eozinofilik özofajit (EE), alerjilerin yemek borusu enflamasyonunu tetiklediği kronik bir durumdur.

EE’li kişiler, kuru ve yoğun yiyecekleri yutmakta zorluk çekerler. Bu durum boğulma risklerini artırır.

Birçok çalışma, eliminasyon diyetlerinin EE semptomlarını iyileştirmede etkili olduğunu göstermiştir (10 , 11 , 12).

EE’li 146 hastayı içeren bir çalışmada, tüm hastaların% 75’inden fazlası, bir eliminasyon diyeti yoluyla önemli ölçüde daha az semptom ve daha az enflamasyon yaşamıştır (12).

3-DEHB Belirtilerini Azaltabilir

DEHB (dikkat eksikliği / hiperaktivite bozukluğu) tüm çocukların ve yetişkinlerin% 3–5’ini etkileyen bir davranış bozukluğudur.

Çalışmalar, eliminasyon diyetlerinin DEHB semptomlarını azaltabileceğini göstermiştir (13, 14, 15).

Belirli yiyecekleri DEHB semptomlarını iyileştirmek için kısıtlayan 20 çalışmanın incelenen bir analizde araştırmacılar, eliminasyon diyetlerinin, gıdalara duyarlı çocuklar arasında DEHB semptomlarını azaltmaya yardımcı olduğunu buldu (15).

Bununla birlikte, çocuklar bir dokor tarafından muayene edililip bu diyet önerilmeden bu diyet yapılmamalıdır.

Eliminasyon diyetleri, büyümekte olan çocuklar için önemli olan birçok temel besini kısıtlar ve uzun vadeli kısıtlama büyümelerini engelleyebilir.

4-Egzama Gibi Cilt Durumlarını İyileştirebilir

Egzama, kırmızı, kaşıntılı, çatlak ve iltihaplı bir cilt olarak ortaya çıkan bir grup cilt rahatsızlığıdır.

Egzamanın birçok farklı nedeni vardır, ancak birçok kişi belirli yiyecekleri yemenin semptomlarını kötüleştirebileceğini fark eder.

Birkaç çalışma, eliminasyon diyetlerinin egzama semptomlarını azaltabileceğini bulmuştur (16, 17, 18).

Egzamalı 15 katılımcı üzerinde yapılan bir çalışmada, 14’ü bir eliminasyon diyetinin semptomlarını azalttığını ve tetikleyici gıdalarını belirlemeye yardımcı olduğu tespit edilmiştir (18).

Kronik Migreni Azaltabilir

Yalnızca ABD’de yaklaşık 2-3 milyon kişi kronik migrenden muzdariptir (19).

Migrenlerin nedenleri hala belirsizdir, ancak çalışmalar enflamasyonun tetikleyici olabileceğini göstermiştir (20).

Eliminasyon diyeti, iltihaplanmaya neden olan yiyecekleri ortadan kaldırarak kronik migreni azalttığı gösterilmiştir (21, 22).

Bir çalışmada, sık migreni olan 28 kadın ve iki erkeğe, altı hafta boyunca eliminasyon diyeti uyguladı ve bu, o sırada baş ağrısı ataklarının sayısını dokuzdan altıya düşürmeye yardımcı oldu (22).

ÖZET:
Bir eliminasyon diyeti IBS, DEHB, migren, eozinofilik özofajit ve egzama gibi cilt rahatsızlıkları olan kişilere fayda sağlayabilir.

Eliminasyon Diyetinin Riskleri

Eliminasyon diyetleri, hangi yiyeceklerin size sorun yarattığını keşfetmenin harika bir yolu olsa da, birkaç risk de beraberinde gelir.

Yeni başlayanlar için, eliminasyon diyetleri sadece kısa bir süre veya dört ila sekiz hafta arasında takip edilmelidir.

Bir eliminasyon diyetini daha uzun süre uygulamak, belirli gıda gruplarının ortadan kaldırılması sonucu besin eksikliklerine neden olabileceğinden tavsiye edilmez.

Ek olarak, alerjisi olduğu bilinen veya şüphelenilen çocuklar ve kişiler sadece bir doktor gözetiminde bir eliminasyon diyeti yapmalıdır.

Eliminasyon diyetleri kısıtlayıcı olduğundan, belirli yiyecek gruplarını kısa bir süre için bile almak çocuğun büyümesini engelleyebilir (23).

Çocuklar ayrıca bir gıda grubunu yeniden tanıtırken anafilaksi gibi ciddi reaksiyonlara daha yatkındır. Bunun nedeni, vücutlarının onlardan uzak durduktan sonra yiyeceklere karşı ekstra duyarlı hale gelmesidir (24).

ÖZET:
Eliminasyon diyetleri, çok uzun süre takip edilirse önemli besinlerin alımını azaltabilir. Alerjisi olduğu bilinen veya şüphelenilen çocuklar ve kişiler, doktorları tarafından denetlenmedikçe bir eliminasyon diyetine uymamalıdır.

Sonuç Olarak

Eliminasyon diyetleri, vücudunuzun hangi yiyecekleri iyi tolere edemeyeceğini belirlemenize yardımcı olabilir.

Diyetinizle ilgili olabileceğini düşündüğünüz semptomlar yaşıyorsanız, o zaman bir eliminasyon diyeti hangi yiyeceklerin bunlara neden olduğunu keşfetmenize yardımcı olabilir.

Ancak eliminasyon diyetleri herkes için değildir. Çocuklar, bir doktor veya diyetisyen gözetiminde olmadıkça bir eliminasyon diyetini denememelidir.

Aynı şekilde, alerjisi olduğu bilinen veya şüphelenilen kişiler sadece bir doktor gözetiminde bir eliminasyon diyetini denemelidir.

Son olarak, uzun vadeli kısıtlamalar beslenme eksikliklerine neden olabileceğinden, eliminasyon diyetlerinin yalnızca kısa vadeli yapılması gerektiğini belirtmek önemlidir.

1-An exploration of food intolerance in the primary care setting: the general practitioner’s experience

2- AJG August 2020 – Volume 115 – Issue 8

3- The impact on quality of life on families of children on an elimination diet for Non-immunoglobulin E mediated gastrointestinal food allergies

4- BMC Practical guide for allergy and immunology in Canada

5- Anaphylactic shock during elimination diets for severe atopic eczema.

6- Food allergy: Epidemiology, pathogenesis, diagnosis, and treatment

7- FARE Common Allergens

8- About IBS statistics

9- Food elimination based on IgG antibodies in irritable bowel syndrome: a randomised controlled trial

10- Allergy-test-driven elimination diet is useful in children with eosinophilic esophagitis, regardless of the severity of symptoms

11- Diet therapy for eosinophilic esophagitis: when, why and how

12- Treatment of eosinophilic esophagitis with specific food elimination diet directed by a combination of skin prick and patch tests