Riboz

Riboz (D-Ribose)

Riboz (d-ribose) insan vücudu için kritik öneme sahip basit bir şeker molekülüdür. 

Mitokondiri hücrelerimizin enerji üreten organelidir. Hücrelerimize enerji sağlayan ATP’nin % 99’u burada üretilir (1). ATP üretimi sırasında riboz kullanılır.

Genetik şifremizin temeli olan DNA ve RNA nükleik asitlerinin sentezinde riboz temel parçalardan biridir.

Özet
Riboz enerji üretiminde ve genetik yapıda kullanılır.

Hangi Gıdalarda Bulunur

Mantarlar

Et ve tavuk ürünleri

Çedar ve krem peynir

Süt

Yumurta

Hamsi, sardalya, ringa balığı

Yoğurt

Vücudumuzda doğal olarak üretilen ribozun besin takviyesi olarak verilmesinin sağlık ve egzersiz performansı üzerine iyi yönde etkileri olduğu düşünülmektedir.

Kronik Yorgunluk Sendromu, fibromiyalji, miyokardiyal disfonksiyon, spor sonrası yorgunluk ve krampların azaltılması sıklıkla kullanıldığı durumlardır.

Sporcuların egzersiz süresince performanslarını artırdığına dair net bir kanıt olmamakla birlikte ağır ve uzun süreli egzersiz sonrası boşalan enerji depolarının daha hızlı doldurabileceğine yönelik bulgular mevcuttur (2).

Kalp Hastalıklarında riboz kullanımı kalp fonksiyonlarını artırıcı etki yaratabilir.

Koroner damar hastalığı olan kişilerin egzersiz sırasında kalp kaslarına yeterli miktarda kan ve oksijen gitmemesi nedeniyle göğüs ağrısı ve anjina şikayetleri olabilir. 

Kanıtlar d-ribozun ATP üretimide gerekli olduğu için kalp kasındaki enerji üretimini iyileştirebileceğini düşündürmektedir (3).

Birçok çalışma, D-riboz takviyelerinin kalp hastalığı olan kişilerde kalp fonksiyonunu iyileştirip iyileştirmediğini incelemiştir.

Bir çalışmada, günde 60 gram D-ribozun, koroner arter hastalığı olan kişilerde kalbin egzersiz sırasında düşük kan akışını tolere etme yeteneğini geliştirdiği  bulunmuştur (4).

Başka bir çalışma, takviyenin günlük 15 gramının, bazı kalp odalarının işlevini ve aynı hastalığı olanlarda yaşam kalitesini iyileştirdiğini bulmuştur.

Genel olarak, çalışmalar D-ribozun kalp hastalığı olan kişilerde kalp metabolizmasını ve fonksiyonunu iyileştirme potansiyelini göstermektedir (3, 4).

ÖZET
Bazı kanıtlar, koroner arter hastalığı gibi durumlarda görüldüğü gibi, kalp kasına düşük kan akışı olanlar için D-riboz takviyelerinin faydalarını göstermektedir. Bu muhtemelen D-ribozun hücresel enerji üretiminde oynadığı rolden kaynaklanmaktadır.

Ağrı Bozukluklarının Belirtilerini İyileştirebilir

Bazı ağrı bozuklukları ve enerji metabolizması sorunları arasındaki ilişki nedeniyle, bazı çalışmalar D-riboz takviyelerinin ağrıyı azaltıp azaltamayacağına odaklanmaktadır (5).

Fibromiyalji veya kronik yorgunluk sendromu olan 41 kişide yapılan bir çalışmada, 17-35 gün boyunca günde 15 gram D-riboz alındıktan sonra subjektif ağrı yoğunluğu, refah, enerji, zihinsel berraklık ve uykuda iyileşmeler bildirilmiştir (5).

Bununla birlikte, bu çalışmanın dikkate değer bir sınırlaması, plasebo grubu içermemesidir ve katılımcılar önceden D-riboz aldıklarını biliyorlardı. 

Sonuç olarak, iyileşmeler plasebo etkisinden kaynaklanmış olabilir.

Bazı sonuçlar olumlu olmakla birlikte, ağrı bozukluklarında D-riboz takviyeleri ile ilgili mevcut araştırma kesin sonuç çıkarmak için yetersizdir. Ek yüksek kaliteli araştırmalara ihtiyaç vardır.

ÖZET
D-riboz, fibromiyalji gibi bazı ağrı bozukluklarının tedavisinde faydalı olabilir. Ancak, bu alandaki araştırmalar sınırlıdır.

 Egzersiz Performansına Yardımcı Olabilir

Hücrelerinizin enerji kaynağı olan ATP’deki önemli rolü nedeniyle D-riboz, egzersiz performansını iyileştirmek için ek olarak incelenmiştir.

Bazı araştırmalar, D-ribozun spesifik hastalıkları olanlarda egzersiz ve enerji üretimi ile ilgili olası faydalarını desteklemektedir.

Diğer araştırmalar, sağlıklı bireylerde, ancak yalnızca düşük kondisyon düzeyi olanlarda, performansı artıracak olası yararları göstermiştir.

Araştırmacılar özellikle düşük kondisyon düzeyine sahip katılımcıların plaseboya kıyasla günde 10 gram D-riboz aldıklarında egzersiz sırasında gelişmiş güç çıkışı ve daha düşük algılanan efor gördüler (6).

Genel olarak, D-ribozun performans arttırıcı etkileri muhtemelen sadece belirli hastalık durumlarında ve muhtemelen düşük kondisyon düzeylerinde görülür.

Sağlıklı, aktif bireyler için, bu ekin egzersiz performansını iyileştirme yeteneğini destekleyen kanıtlar zayıftır.

ÖZET
Bazı çalışmalar, D-ribozun düşük kondisyon düzeyleri veya spesifik hastalıkları olanlarda egzersiz performansını artırabildiğini göstermiştir. Bununla birlikte, araştırma sağlıklı bireylerde bu faydaları desteklemez.

Kas Fonksiyonunu Geliştirebilir

D-riboz, kas dokusundaki ATP düzeylerinin iyileşmesine yardımcı olabilirken, bu sağlıklı insanlarda gelişmiş performansa dönüşmeyebilir.

Bununla birlikte, kas fonksiyonunu etkileyen belirli genetik durumları olanlar D-riboz takviyelerinden faydalanabilir.

Genetik bozukluk miyoadenilat deaminaz eksikliği (MAD) – veya AMP deaminaz eksikliği – fiziksel aktiviteden sonra yorgunluk, kas ağrısı veya kramplara neden olur.

İlginç bir şekilde, MAD prevalansı büyük ölçüde ırka göre değişir. Kafkasyalılarda en yaygın genetik kas hastalığıdır, ancak diğer gruplarda daha az yaygındır.

Bazı araştırmalar, D-ribozun bu rahatsızlığı olan kişilerde fonksiyonu iyileştirip iyileştiremeyeceğini incelemiştir.

Ayrıca, birkaç vaka çalışması bu bozukluğu olan kişilerde kas fonksiyonunda ve refahında iyileşmeler olduğunu bildirmiştir (7, 8).

Benzer şekilde, küçük bir çalışma MAD’li kişilerin D-riboz aldıktan sonra egzersiz sonrası daha az sertlik ve kramp yaşadığını bulmuştur (9).

Bununla birlikte, diğer vaka çalışmaları, bu rahatsızlığı olan kişilerde ekin herhangi bir faydasını bulamamıştır.

Sınırlı bilgi ve karışık sonuçlar göz önüne alındığında, D-riboz takviyelerini düşünen MAD’li kişiler sağlık uzmanlarına danışmalıdır.

ÖZET
Sınırlı araştırma, D-riboz takviyelerinin, genetik bozukluk miyoadenilat deaminaz eksikliği (MAD) olan kişilerde kas fonksiyonunu ve refahını iyileştirme kabiliyeti ile ilgili karışık sonuçlar bildirmiştir.

Dozaj ve Yan Etkiler

Genel olarak, D-riboz takviyelerinin çalışmalarında çok az yan etki bildirilmiştir.

Tek doz 10 gram D-ribozun güvenli olduğu ve sağlıklı yetişkinler tarafından genellikle iyi tolere edildiği belirlenmiştir.

Sık rastlanan yan etkiler; ishal, bulantı, baş ağrısı, ve karın bölgesinde rahatsızlık hissidir.

Şeker hastalığı olup şeker düşürücü ilaç alanlarda kan şekerinde düşme yapabileceği için kullanılması önerilmemektedir.

ÖZET
Günde 10-60 gram günlük D-riboz alımının, genellikle ayrı dozlara bölünmesi, önemli yan etkilere neden olmamaktadır.

Her takviyede olduğu gibi Riboz kullanmaya başlamadan önce doktorunuzla kullanımın yararları ve yan etkileri hakkında bilgi almanız gereklidir.

1. Martin-Fernandez B, Gredilla R. Mitochondria and oxidative stress in heart aging. Age (Dordr) 2016;38:225–238. doi: 10.1007/s11357-016-9933-y. https://link.springer.com/article/10.1007/s11357-016-9933-y

2.  Effect of ribose supplementation on resynthesis of adenine nucleotides after intense intermittent training in humans. Y. Hellsten, L. Skadhauge, and J. Bangsbo https://journals.physiology.org/doi/full/10.1152/ajpregu.00286.2003

3. D-Ribose as a Supplement for Cardiac Energy Metabolism. Daniel F. Pauly, Carl J. Pepine. https://journals.sagepub.com/doi/10.1054/JCPT.2000.18011

4. Effects of ribose on exercise-induced ischaemia in stable coronary artery disease. Lancet, W. Pliml, MD, T. von Arnim, MD, A. Stablein, MD, Prof E. Erdmann, MD, Prof H-G. Zimmer, MD, Prof H. Hofmann, MD. https://journals.physiology.org/doi/full/10.1152/ajpregu.00286.2003

5. The Journal of Alternative and Complementary MedicineVol. 12, No. 9Original Papers

The Use of D-Ribose in Chronic Fatigue Syndrome and Fibromyalgia: A Pilot Study

Jacob E. Teitelbaum, Clarence Johnson, and John St. Cyr https://www.liebertpub.com/doi/abs/10.1089/acm.2006.12.857

6. Journal of the International Society of Sports Nutrition, The influence of D-ribose ingestion and fitness level on performance and recovery. John G. Seifert, Allison Brumet & John A. St Cyr

7. LANCET, BENEFICIAL EFFECT OF D-RIBOSE IN PATIENT WITH MYOADENYLATE DEAMINASE DEFICIENCY. BernardM. Patten. https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(82)92124-9/fulltext

8. Myoadenylate deaminase deficiency: Successful symptomatic therapy by high dose oral administration of ribose. N. Zöllner, S. Reiter, M. Gross, D. Pongratz, C. D. Reimers, K. Gerbitz, I. Paetzke, T. Deufel & G. Hübner. https://link.springer.com/article/10.1007/BF01785710

9. Annals of Nutrition and Metabolism. Effects of Oral Ribose on Muscle Metabolism during Bicycle Ergometer in AMPD-Deficient Patients

Wagner D.R., Gresser U.,  Zöllner N. https://link.springer.com/article/10.1007/BF01785710